Elektroconvulsietherapie (ECT) en repetitieve transcraniële magnetische stimulatie (rTMS) zijn beide behandelingen voor depressie en andere psychische aandoeningen, maar ze verschillen ontzettend. Wij vertellen je het verschil tussen ECT en rTMS, zodat je een beter begrip krijgt van deze twee behandelingsopties.
Neuromodulatie
Alle vormen van neuromodulatie gebruiken elektrische of magnetische pulsen om de activiteit in specifieke hersengebieden te beïnvloeden. De bekendste methode is elektroconvulsietherapie (ECT), waarbij directe elektrische stroom via elektroden op het hoofd wordt toegediend om een kortdurende, gecontroleerde epileptische aanval op te wekken. rTMS (repetitieve transcraniële magnetische stimulatie) werkt daarentegen met een elektromagnetisch veld dat buiten het hoofd wordt gegenereerd. Dit veld induceert kleine “stroompjes” in de hersenschors, zonder dat er directe elektrische stroom door het hoofd loopt zoals bij ECT. Dit fundamentele verschil maakt rTMS een subtielere en doorgaans beter verdraagbare behandeling, zonder dat een epileptisch insult wordt opgewekt.
Elektroconvulsietherapie (ECT)
ECT werd voor het eerst geïntroduceerd in de jaren 1930 door de Italiaanse psychiaters Ugo Cerletti en Lucio Bini. Ze ontdekten dat het toedienen van elektrische schokken aan de hersenen van patiënten met ernstige psychiatrische aandoeningen, zoals schizofrenie, leidde tot aanzienlijke verbeteringen in hun symptomen. Vandaag wordt ECT voornamelijk gebruikt voor ernstige depressie, bipolaire stoornissen en sommige vormen van schizofrenie, vooral wanneer andere behandelingen niet effectief zijn geweest.
Wat is ECT?
ECT is een medische behandeling waarbij met behulp van een kortdurende elektrische impuls een epileptisch insult wordt opgewekt. Een insult is een ontlading in de hersenen, waarbij na enkele seconden een spierspanning optreedt. Dit wordt tegenwoordig gedaan onder verdoving en spierontspanners om het comfort en de veiligheid van de patiënt te waarborgen. Tijdens de behandeling vindt een voortdurende controle van hart- en hersenactiviteit plaats. Op de website van het Leids Universitair Medisch Centrum lees je meer over ECT.
Hoe werkt ECT?
Bij bijvoorbeeld een depressie is het evenwicht verstoord geraakt van bepaalde chemische stoffen in de hersenen, zoals serotonine. Deze stoffen zijn belangrijk bij de communicatie tussen de verschillende hersencellen, met name ook in die gebieden in de hersenen die betrokken zijn bij stemming en angst. Het blijkt dat een korte stroomstoot, een algehele ontlading (epileptisch insult of aanval) van de hersencellen geeft. Door herhaaldelijke ontladingen kan de chemische disbalans worden hersteld, ontstaan er nieuwe neuropaden en verdwijnen in de meeste gevallen de ziekteverschijnselen na verloop van tijd. ECT wordt meestal toegepast in een reeks sessies, meestal twee tot drie keer per week over een periode van enkele weken.
Indicaties voor ECT
- Ernstige depressie, vooral als er een risico op zelfmoord bestaat.
- Bipolaire stoornis met ernstige depressieve of manische episodes.
- Schizofrenie, vooral met catatonie of andere ernstige symptomen.
- Therapieresistente depressie, wanneer andere behandelingen niet effectief zijn geweest.
Bijwerkingen van ECT
- Kortdurende geheugenproblemen.
- Hoofdpijn en spierpijn.
- Verwardheid na de behandeling, die meestal tijdelijk is.
- Algemene anesthesie brengt de gebruikelijke risico’s met zich mee.
Repetitieve Transcraniële Magnetische Stimulatie (rTMS)
rTMS is een relatief nieuwe behandeling, die rond 1990 werd ontwikkeld als een niet-invasief alternatief voor ECT. De behandeling maakt gebruik van magnetische velden om specifieke hersengebieden te stimuleren, zonder verdoving of het opwekken van epileptische aanvallen. Nu breed toegepast als een behandeling voor matige tot ernstige depressie, vooral bij patiënten die niet goed reageren op medicatie of andere therapieën. De niet-invasieve behandeling maakt het een aantrekkelijke optie voor velen.
Wat is rTMS?
Bij rTMS worden magnetische pulsen gebruikt om specifieke hersengebieden te stimuleren die betrokken zijn bij depressieve klachten of andere aandoeningen. Deze gerichte stimulatie zorgt ervoor dat de activiteit in deze gebieden weer in balans komt, waardoor klachten zoals somberheid, angsten of dwanggedachten kunnen afnemen. Het bijzondere aan rTMS is dat de behandeling zich alleen richt op de hersengebieden die uit balans zijn, zonder de rest van het brein te beïnvloeden. Dit maakt de therapie nauwkeurig, effectief en met minimale bijwerkingen in vergelijking met behandelingen die het hele brein beïnvloeden. Hier vind je meer informatie over de behandeling, de voordelen en de werking.
Hoe werkt rTMS?
Tijdens een rTMS-sessie wordt een spoel op het hoofd geplaatst, meestal boven de prefrontale cortex, een gebied dat een belangrijke rol speelt bij stemmingsregulatie. Deze spoel genereert korte magnetische pulsen die kleine, elektrische stroompjes opwekken in de onderliggende hersengebieden. Hierdoor kan de activiteit in deze gebieden worden verhoogd of juist genormaliseerd, afhankelijk van het type stimulatie. De behandeling richt zich specifiek op hersengebieden die uit balans zijn bij bijvoorbeeld depressie of OCS.
rTMS-sessies worden doorgaans dagelijks of wekenlijk uitgevoerd, gedurende een aantal weken. Elke sessie duurt meestal 30 tot 60 minuten. Het behandeltraject kan worden aangepast op basis van de ernst van de klachten, het behandelprotocol en hoe goed iemand reageert op de therapie.
Indicaties voor rTMS
- Depressie, vooral als andere behandelingen niet hebben geholpen.
- Angststoornissen.
- Obsessieve-compulsieve stoornis (OCS).
Bijwerkingen van rTMS
- Lichte hoofdpijn of ongemak op de plaats van stimulatie.
- Spiertrekkingen of tintelingen in het gezicht tijdens de behandeling.
- Geen geheugenverlies of verwardheid, in tegenstelling tot ECT.
Belangrijkste verschillen tussen ECT en rTMS
Het belangrijkste verschil tussen ECT en rTMS, voor wie zoekt naar een behandeling voor depressie of OCS, is dat ECT veel invasiever is. Dit komt door de noodzaak van verdoving en het opwekken van een gecontroleerde aanval. rTMS is niet-invasief, er is geen behoefte aan verdoving en gebeurt zonder het veroorzaken van aanvallen. Daarnaast heb je bij ECT kans op potentiële geheugenproblemen en verwardheid. Bij rTMS krijg je meestal milde en tijdelijke bijwerkingen zoals hoofdpijn, maar zijn lichte bijwerkingen vergeleken met ECT.
rTMS geeft gerichte pulsen aan specifieke delen van de hersenen in plaats van de hersenen in z’n geheel te beïnvloeden, zoals bij ECT. Deze aanpak vermindert de risico’s op ongewenste bijwerkingen aanzienlijk. ECT is breder toepasbaar en geschikt voor ernstigere gevallen, maar voor therapieresistente depressie en OCS is rTMS ideaal voor patiënten die niet reageren op medicatie en die een minder invasieve of medicatie-vrije behandeling zoeken.
Ken jij het verschil tussen ECT en rTMS?
ECT en rTMS zijn beide waardevolle behandelingen voor depressie en andere psychische aandoeningen, elk met hun eigen voor- en nadelen De keuze tussen deze behandelingen hangt af van de ernst van de symptomen, eerdere behandelingen en jouw voorkeuren. Het is belangrijk om goed te overleggen met een professional om de meest geschikte behandeling te krijgen. Ben jij benieuwd wat rTMS International voor jou kan betekenen? Meld je aan voor rTMS of neem contact op bij vragen.
