Een crisissituatie kan plotseling en onverwacht opkomen, zowel voor jou als voor de mensen om je heen. Het is een moment waarop je je volledig overweldigd kunt voelen door emotionele, mentale of psychologische stress, en het kan voelen alsof je niet meer weet hoe je hiermee om moet gaan. Dit kan leiden tot een gevaarlijke situatie, waarin je snel hulp nodig hebt.

Wat is een psychische crisis?

Een psychische crisis ontstaat wanneer je het gevoel hebt de controle te verliezen over je emoties, gedachten of gedrag. Je kunt je angstig, wanhopig of verward voelen, en in sommige gevallen kunnen suïcidale gedachten je overmannen. Soms ontstaat dit door langdurige stress, een trauma of een plotselinge verandering in je leven, zoals een verlies, relatieproblemen of spanningen op het werk.

Signalen van een crisissituatie

Een crisissituatie is vaak te herkennen aan bepaalde gedragingen of emoties. Je kunt bijvoorbeeld:

• Extreme angst of paniek ervaren
  Suïcidale gedachten hebben of jezelf willen beschadigen
• Verward of irrationeel reageren
• Hallucinaties of wanen ervaren (bijvoorbeeld dingen zien of horen die er niet zijn)
• Agressief gedrag vertonen, zowel naar jezelf als naar anderen

Wat te doen bij een crisissituatie?

Als je in een crisissituatie zit, is het belangrijk om kalm te blijven. Probeer de situatie rustig en beheerst aan te pakken, omdat paniek of verwarring het vaak erger kunnen maken. Probeer met jezelf of de ander in gesprek te gaan. Luister goed naar wat er gezegd wordt en bied ruimte voor de ander om hun gevoelens te uiten. Stel open vragen zoals: “Wat heb je nu nodig?” of “Hoe kan ik je helpen?” Vermijd het geven van ongewenst advies en minimaliseer hun gevoelens niet. Zorg ook voor een veilige omgeving: verwijder gevaarlijke objecten en creëer een plek waar je jezelf of de ander niet kan verwonden. Als de situatie escaleert, wacht dan niet langer en zoek onmiddellijk professionele hulp. Bel een crisisdienst, je huisarts of 112 om de juiste zorg in gang te zetten.

Wanneer professionele hulp inschakelen?

Het is belangrijk te weten dat je niet alleen staat in een crisissituatie. Als je het gevoel hebt dat je in gevaar bent of de situatie niet meer zelf kunt beheersen, aarzel dan niet om hulp in te schakelen. Soms is het nodig om acute psychiatrische zorg of opname te krijgen om jezelf te beschermen en stabiliseren.

In Nederland kun je in geval van crisis contact opnemen met:

• 112 voor levensgevaarlijke situaties.
• De huisartsenpost buiten kantooruren.
• De GGZ-crisisdienst in je regio voor directe psychische hulp.

Wat gebeurt er na een crisissituatie?

Na een crisissituatie is het belangrijk om voor nazorg te zorgen. Dit kan bestaan uit gesprekken met een psycholoog of psychiater, het aanpassen van je medicatie of het volgen van een behandelprogramma. Voor sommige mensen is tijdelijke opname in een kliniek nodig om stabiliteit te bereiken en de juiste zorg te ontvangen.

Crisispreventie

Crisissituaties zijn moeilijk te voorspellen, maar je kunt je beter voorbereiden door alvast enkele stappen te ondernemen.

Stappen die je kunt nemen:

• Het opstellen van een behandelplan met een professional, zodat je weet welke stappen te nemen als een crisis dreigt.
• Het hebben van een lijst met noodcontacten, zoals je huisarts, een vertrouwenspersoon of een crisisdienst.
• Het tijdig herkennen en aanpakken van signalen van overmatige stress of andere psychische klachten, voordat ze tot een crisis leiden.