Compulsief gedrag is een type gedrag waarbij u steeds dezelfde handeling uitvoert, vaak herhaaldelijk en op een manier die moeilijk te stoppen is. U voert dit gedrag meestal uit om angst of stress te verminderen, zelfs als de handeling op zichzelf geen logische oplossing is voor het probleem. In deze blog gaan we dieper in op wat compulsief gedrag precies inhoudt, welke factoren erbij betrokken zijn, hoe het zich manifesteert, en welke behandelingsopties beschikbaar zijn.
Wat is compulsief gedrag?
Compulsief gedrag wordt gedefinieerd als repetitieve handelingen, gedachten of rituelen die een persoon voelt dat hij of zij moet uitvoeren. Het is een soort negatieve coping voor angstgedachten. Deze handelingen kunnen dwangmatig zijn en komen vaak voort uit een gevoel van angst, stress of de behoefte om ongemakkelijke gevoelens te verminderen.
Mensen die lijden aan compulsief gedrag kunnen zich gedwongen voelen om bepaalde handelingen uit te voeren, zelfs als ze weten dat deze irrationeel of overdreven zijn. Het is een complexe psychologische reactie die bij mensen van alle leeftijden en achtergronden kan voorkomen.
Oorzaken van compulsief gedrag
De oorzaken van compulsief gedrag zijn vaak complex en kunnen verschillende factoren omvatten:
- Genetische en biologische factoren
- Neurologische factoren
- Psychologische factoren
- Omgevingsinvloeden
Genetische en biologische factoren
Er is aangetoond dat genetica een rol kan spelen bij het risico op compulsief gedrag, waarbij bepaalde genetische aanleg kan bijdragen aan de ontwikkeling ervan.
Neurologische factoren
Veranderingen in de hersenchemie en -structuur kunnen ook een rol spelen bij compulsief gedrag, vooral in de gebieden die verband houden met impulscontrole en beloningsmechanismen.
Psychologische factoren
Psychologische aandoeningen zoals obsessief-compulsieve stoornis (OCS), angststoornissen en depressie kunnen vaak gepaard gaan met compulsief gedrag als een manier om met stress of angst om te gaan.
Omgevingsinvloeden
Stressvolle levensgebeurtenissen, traumatische ervaringen of een onvoorspelbare omgeving kunnen het risico op compulsief gedrag verhogen.
Symptomen van compulsief gedrag
Het is belangrijk om te weten dat compulsief gedrag vaak een symptoom is van een onderliggende psychische aandoening, zoals OCD, en dat professionele hulp nuttig kan zijn voor de behandeling ervan. De symptomen van compulsief gedrag kunnen variëren afhankelijk van het individu en de specifieke aard van hun compulsies, maar kunnen omvatten:
- Herhaalde handelingen: Bijvoorbeeld herhaaldelijk handen wassen, controleren van vergrendelingen, tellen, of rituelen volgens een specifieke volgorde.
- Onbeheersbare gedachten: Dwangmatige gedachten die steeds terugkeren, zoals angstige gedachten over veiligheid, gezondheid, of perfectie.
- Verminderd kwaliteit van leven: Het compulsieve gedrag kan leiden tot stress, tijdverlies, problemen op het werk of in relaties.
Kenmerken van dwangmatig gedrag
- Herhalend: U voert dezelfde handeling steeds opnieuw uit.
- Onweerstaanbaar: U voelt een sterke drang om de handeling uit te voeren, zelfs als u dat niet wilt.
- Vermindert angst: Het gedrag wordt vaak uitgevoerd om angst of een ander ongemakkelijk gevoel te verminderen.
- Tijdrovend: Het gedrag kan veel tijd in beslag nemen en uw dagelijks leven verstoren.
Een bekend voorbeeld is handen wassen bij mensen met een dwangstoornis (OCD). U kunt bijvoorbeeld bang zijn voor ziektekiemen en daardoor voortdurend uw handen wassen, zelfs als er geen reëel gevaar voor besmetting is. Dwangmatig gedrag kan verschillende vormen aannemen, zoals:
- Herhaaldelijk controleren of deuren op slot zijn.
- Telkens weer dezelfde vragen stellen.
- Constant dingen rechtzetten of organiseren.
Behandelingsopties voor compulsief gedrag
Gelukkig zijn er effectieve behandelingen beschikbaar voor mensen met dwangmatig gedrag, waaronder psychotherapie, medicatie en rTMS.
Psychotherapie
Cognitieve gedragstherapie (CGT) is vaak de eerste behandelingskeuze voor compulsief gedrag. Het helpt individuen om hun irrationele gedachten en gedragingen te identificeren en te veranderen door middel van geleidelijke blootstelling en responspreventie (ERP).
Medicatie
In sommige gevallen kunnen medicijnen zoals selectieve serotonineheropnameremmers (SSRI’s) worden voorgeschreven om de symptomen van compulsief gedrag te verminderen, vooral wanneer het gepaard gaat met andere stoornissen zoals depressie.
rTMS
repetitieve transcraniële magnetische hersenstimulatie. Door middel van magnetische pulsen worden bepaalde hersengebieden gestimuleerd waardoor de communicatie tussen hersengebieden verbetert en depressie en dwanggerelateerde klachten verdwijnen. Bij ruim 50 procent van de cliënten met een dwangstoornis slaat een behandeling met rTMS aan.
Ondersteuningsgroepen
Deelname aan ondersteuningsgroepen of praten met anderen die soortgelijke ervaringen hebben, kan ook nuttig zijn bij het leren omgaan met compulsief gedrag. Op sites zoals OCDcafe kunt u in gesprek gaan met lotgenoten en de steun en erkenning vinden die u zoekt.
Psychotherapie en rTMS
Bij rTMS International combineren we rTMS met cognitieve gedragstherapie. Beide behandelingen afzonderlijk hebben aangetoond effectief te zijn voor aandoeningen zoals depressie en obsessieve-compulsieve stoornis (OCD). Wanneer ze worden gecombineerd, kunnen ze elkaar aanvullen en versterken, wat kan leiden tot betere behandelresultaten.
Wanneer de behandeling aanslaat nemen de klachten met gemiddeld 60% af bij een depressie en met 50% in geval van een dwangstoornis. Een behandeling met rTMS heeft nauwelijks bijwerkingen, in enkele gevallen betreft dit lichte spanningshoofdpijn. Benieuwd of een behandeling met rTMS u uitkomst biedt?